បើមានសង្គ្រាមចិន និងអាមេរិក តើកម្ពុជាជួបគ្រោះ ឬមានលាភ?

ជាក់ស្ដែង មេដឹកនាំយើងកាលពីឆ្នាំ៦០ និង៧០ បានបង្កើតកំហុសនេះរួចហើយ។ គឺនៅពេលនយោបាយជាតិគ្រប់ដណ្តប់ដោយការប្រជែងអំណាចផ្ទៃក្នុង យើងភ្លេចភ្លើង ដែលកំពុងឆេះសន្ធោសន្ធៅនៅជិតរបងផ្ទះ រវល់តែធ្វើស៊ីគ្នាឯង ទីបំផុតឆេះស្លាប់ជាតិទាល់តែបាន។

----

ទី៣. មូលហេតុ ដែលផ្ទះយើងមានភ្លើងសង្គ្រាមនៅឆ្នាំ៧០ និង៧៥ គឺព្រោះតែយើងក្តាប់នយោបាយអន្តរជាតិមិនជុំ មើលមិនវែង ហើយរវល់តែទាត់ធាក់វាយតប់ឈាមឯងក្នុងនគរ ទីបំផុតអ្នកជិតខាង គេគេចផុតពីសង្គ្រាម ហើយគេជះភ្លើងសង្គ្រាមត្រជាក់ ចុងក្រោយនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍មកលើដីកម្ពុជា។

រហូតដល់ពេលនេះ ឈាមខ្មែរជិត២លាននាក់ ដែលស្លាប់នៅឆ្នាំ៧០ ព្រលឹងគេនៅមិនទាន់ដឹងថា ហេតុអ្វីបានគេស្លាប់?

តើអ្នកណាសម្លាប់គេ?

ហើយហេតុអីគេលីកាំភ្លើងចូលព្រៃសម្លាប់ឈាមឯង?

---

ទី៤. ជំពាក់លុយគេ ឬជំពាក់គុណគេច្រើនយ៉ាងណាក៏ដោយ ដាច់ខាតមិនត្រូវយកវាសនាជាតិខ្លួនឯង ទៅដាក់លើជ្រុញនយោបាយអន្តរជាតិ និងក្តារអុករបស់មហាអំណាចណាមួយឡើយ។ ទោះជាសម្ព័ន្ធមិត្តចាក់ទឹកមិនលិចក៏ដោយ។ រកស៊ីជាមួយនគរធំ បើស្ថានភាពល្អ បានត្រឹមរួចខ្លួនប៉ុណ្ណោះ។

***បើចង់ឲ្យជាតិរួចផុតគ្រោះលើកនេះ ដាច់ខាត គ្មានទេករណី ឲ្យគេខ្ចីដី ខ្ចីផ្លូវ ដឹកទ័ព ដឹកស្បៀង ដូចករណីផ្លូវលំហូជីមិញ (Ho Chi Minh Trail) កាលពីឆ្នាំ៥៩ដល់៧០។ ព្រោះបញ្ហានៅតំបន់កូរ៉េ និងសមុទ្រចិនជៀសមិនរួចពីសង្គ្រាមឡើយ។

---

ទី៥. ទោះបីស្ថានការណ៍តានតឹងយ៉ាងណាក៏ដោយ គួរធ្វើការឆ្លើយតប ដោយការប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់ និងឆ្លើយតបជាយុទ្ធសាស្ត្រ (cautious respond and strategic ambiguity) ជាជាងការតបតនឹងអន្តរជាតិ ឬប្រទេសធំៗ ដោយវិធីក្តៅ ពីព្រោះពួកប្រទេសធំទាំងនេះ អាចមានលទ្ធភាពដុតកម្ពុជាឲ្យខ្ទេចជាផេះដូចអតីតកាលបានគ្រប់ពេល មិនថាអាខៀវ ឬអាក្រហមឡើយ។

---

ទី៦. មេដឹកនាំខ្មែរយើងពីអតីតកាល កាលពីឆ្នាំ៦០ និង៧០ និយាយរកគ្នាតិចពេក ហើយម្នាក់ៗចេះតែកើតការភ័យសង្ស័យគ្នា រួចធ្វើការសន្និដ្ឋានអត្តនោម័ត ដោយប្រើវិធីក្តៅដាក់គ្នា ប្រជែងយកស្លាប់រស់ ទីបំផុត ម្នាក់ៗគ្រប់ភាគី សុទ្ធតែបានចូលរួមចំណែកដុតកម្ពុជាស្ទើរលាយពីផែនដី ដោយមិនដឹងខ្លួន ដូចមាន់ជល់ ដែលគេគូសធ្យូងខ្មៅលើមុខ បង្ខំអោយវាយគ្នាទាល់តែស្លាប់ ដោយមិនដឹងមូលហេតុ ថាសម្លាប់គ្នាដើម្បីអ្វី?

--

ទី៧. ដូច្នេះបើយើងពិនិត្យស្ថានការណ៍ប្រទេសទូទៅក្នុងអាស៊ី-ប៉ាស៊ីហ្វិក ជាពិសេសប្រទេសនៅអាស៊ី-អាគ្នេយ៍ ត្រឹមម៉ោងនេះ ពួកគេកំពុងផ្អាករឿងវាយតបក្នុងនគរគេ ហើយគិតត្រៀមបញ្ចៀសភ្លើងសង្គ្រាមចេញពីទឹកដីគេ លើកលែងតែនគរខ្មែរ ដែលឈាមជាតិហាក់កំពុងហូរក្នុងប្រឡាយទិសពីរផ្សេងគ្នា។

+

ផ្អែកលើការវាយតម្លៃហានិភ័យនយោបាយតំបន់នេះ បើពិតជាផ្ទុះសង្គ្រាមរវាងចិន និងអាមេរិកមែន នោះកម្ពុជា អាចប្រឈមនឹងគ្រោះធំ ជាងសមាជិកអាស៊ានដទៃទៀត ដោយហេតុតែប្រការដែលបានរៀបរាប់នេះឯង។

ភ្នែករាស្ត្រតូចតាច មើលពីក្រៅ ទៅក្នុងវិមានសន្តិភាព ឃើញហាក់ដូចជាធម្មតា តែយើងភ្លេចមើលស្ថានការណ៍ក្នុងតំបន់ និងអន្តរជាតិហើយ។

ចិត្តបារម្ភជាតិ ចិត្តចង់ឃើញជាតិពិសារបាយខ្ចប់ចេក ជួបជុំគ្នាជាមហាគ្រួសារខ្មែរ ទើបខំសរសេរអត្ថបទនេះឡើង។ ឲ្យតែយើងនិយាយរកគ្នា គ្មានរឿងលំបាកអី ដែលថាមិនអាចដោះស្រាយបានទេ៕

_____

ខ្ទមអុក©